پیشینه و مبانی نظری اضطراب اجتماعی

اضطراب اجتماعی تعامل با دیگران ، لازمه بقاء انسان است ، چرا که بدون ارتباط اجتماعی ، حتی تأمین نیازهای اولیه برای او امکان پذیر نیست . برآورده شدن نیازهای روانشناختی و شکوفایی استعدادهای بالقوه آدمی نیز در گرو زندگی اجتماعی اوست . بیشتر افراد می توانند ، بدون مشکل جدی با دیگران تعامل داشته و در جمع به فعالیت بپردازند . البته تقریباً هر فردی تا حدی در موقعیت های اجتماعی اضطراب دارد ، مثلاً بسیاری از افراد کمرو هستند ، اما وقتی فرد از بسیاری از موقعیت های اجتماعی به اندازه ای هراس دارد که از آنها اجتناب می کند ، مسئله آسیب روانشناختی مطرح می شود ، اشتغال ذهنی با افکاری مثل ترس از سرخ شدن بر اثر خجالت و آشفته یا حقیر به نظر رسیدن که در عملکرد حرفه ای یا تحصیل و در ارتباطات و فعالیت های اجتماعی فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی اختلال ایجاد می کند . اضطراب اجتماعی اختلال شایعی است ، به طوریکه بعد از افسردگی و سوءمصرف مواد ، میزان بروز آن از سایر اختلالات روانی بیشتر است .( دیتمن  ، 2005 ). اضطراب اجتماعی اساساً ترس از مورد نظاره دیگران واقع شدن است . این ترس ممکن است تا حدودی ذاتی بوده باشد اما وقتی نگاه دیگران ، چه به عمد ( واقعی )، چه با تصور فرد ( خیالی ) در موقعیت های خاص ناراحتی فوق العاده ایجاد کند نتیجه آن " اضطراب اجتماعی " است ؛ اجتماعی به این معنی است که نگاه دقیق دیگران همیشه به نوعی وجود دارد . مورد مضحکه واقع شدن به صورت پنهان وجود دارد . ورای این ترس نیز ( ترس از عملکرد ) یعنی ترس از اینکه شخص قادر به ایفای نقش خود نباشد و کنترل خود را در مقابل دیگران از دست بدهد ، وجود دارد . ترس از عملکرد غالباً موجب همان چیزی می شود که شخص بیش از همه ، از وقوع آن می ترسد ، یعنی عملکرد معیوب ( دانلد گودین ، 2003 ). طبق ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ( DSM IV - TR ) ، اضطراب اجتماعی را ، ترس قابل توجه و مداوم از یک یا بیشتر از موقعیت اجتماعی یا عملکردی که در آن فرد در معرض دید افراد ناآشنا قرار دارد یا ممکن است مورد مشاهده دقیق دیگران قرار گیرد ، تعریف می کند ( انجمن روانپزشکی آمریکا ، 2000 ). بنابراین خصوصیت اصلی ، اضطراب اجتماعی ، ترس مفرط از تماشا شدن یا مورد مشاهده موشکافانه قرار گرفتن ، از سوی افراد ناآشناست . افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ، مخصوصاً از خطر بالقوه عملکرد نامناسب ، با بروز دادن علایم آشکار هول شدن که منجر به خجالت کشیدن و تحقیر شدن می شود ، می ترسند . این اضطراب اجتماعی ممکن است محدود به موقعیت های خاصی مثل اجتماعات عمومی رسمی یا به دامنه وسیعتری از موقعیت ها مثل موقعیت های اجتماعی غیر رسمی گسترش یابد .( فورمارک  ، 2000 ). نلسون و ایزرائیل  ( 2000 )، اضطراب را تجربه ای همگانی